Om te kunnen begrijpen hoe een litteken ontstaat, is het belangrijk iets te weten over het verloop van wondgenezing. Een wond geneest in drie fasen. De ontstekingsfase duurt één tot vier dagen vanaf het ontstaan van de wond. Tijdens deze fase reinigt het lichaam de wond en begint de eigenlijke wondgenezing waarbij littekenweefsel en collageen vezels worden aangemaakt.
De regeneratiefase duurt van de vierde tot de eenentwintigste dag. Bloedvaatjes, collageen vezels, lymfevaatjes en zenuwen gaan zich in deze fase herstellen. De rijpingsfase begint de eenentwintigste dag en kan een jaar (of langer) duren. In deze fase ontstaat er een evenwicht tussen de aanmaak en afbraak van collageen vezels. Het litteken wordt minder rood, oppervlakkiger en soepeler. Littekens ontstaan als de wondgenezing wordt verstoord. Een dergelijke verstoring kan verschillende oorzaken hebben, zoals een infectie, een slechte algehele conditie of een slechte doorbloeding van het wondgebied. Bovendien genezen wonden op sommige plaatsen van het lichaam moeilijk. Littekens kunnen pijnlijk zijn, jeuken, dikker worden of verkleefd raken aan het onderliggende weefsel.
Soorten littekens
Normale littekens
Normale littekens hebben als kenmerk dat deze niet verdikt zijn, geen (fel)rode kleur hebben, maar wel kunnen jeuken en/of pijnlijk zijn en/of trekken aan de huid.
Hypertrofische littekens
Hypertrofische littekens worden gekenmerkt door een felrode kleur, zijn dik en stug, komen boven het huidniveau uit en veroorzaken vaak jeuk en pijn. Het litteken beperkt zich tot de oorspronkelijke wondrand.
Keloïde littekens
Het voornaamste kenmerk van een keloïd litteken is dat dit type litteken buiten de oorspronkelijke wondrand groeit. Bovendien kan het litteken felrood tot paars kleuren.
Acne littekens
Liggen, afhankelijk van de ernst van de acne, diep in de huid en zien eruit als kleine diepe putjes.
Atrofische littekens
Het oppervlak van deze littekens bestaat vaak maar uit een zeer dun laagje littekenweefsel, daar er onvoldoende bindweefsel wordt aangemaakt. Meestal liggen ze wat “verzonken” in de huid.
Huidtherapeutische behandelingen
De huidtherapeut kan problemen behandelen die zich kunnen voordoen bij een litteken: hypertrofie (collageenophoping), roodheid, pijn, jeuk, verkleuring, verharding, verkleving, slechte doorbloeding, bewegingsbeperking en oedeem (vochtophoping). Denk hierbij ook aan littekentherapie bij littekenvorming na huidtransplantatie of bij brandwonden.
De meest voorkomende behandelingen zijn:
- Medische camouflage van verkleuringen.
- Massagetechnieken ter vermindering van: jeuk en pijn, hypertrofie, verklevingen, doorbloedingsstoornissen en oedeem.
- Fasciatherapie
- Marnitztherapie
- Endermotherapie – LPG-Techniek
- Lymftaping – Medical Taping Het aanbrengen van drukpakkingen, siliconenpleisters of siliconen-gel tegen roodheid, jeuk, hypertrofie en verhardingen. Ze maken het litteken vlakker en soepeler waardoor de klachten afnemen.
- Peeling: glycolzuurpeelings. Bij peeling wordt het bovenste laagje dode cellen verwijderd. Dat zorgt voor afvlakking van het litteken.
- Microdermabrasiebehandelingen
- Lasertherapie
Door middel van massagetechnieken kan een verkleefd litteken van de onderhuid losgemaakt worden. Als het litteken hierdoor soepeler wordt zal de doorbloeding in de directe omgeving van het litteken gestimuleerd worden en de stofwisseling verbeteren. Hierdoor kan vermindering van jeuk, pijn, roodheid en verdikking optreden. Bewegingsbeperkingen kunnen verminderd worden door de opheffing van de verkleving met de onderlaag.